Khi bạn nắm quy chuẩn kỹ thuật điều khiển giọng nói thì khi nói là khẩu thần công tạo nên sức mạnh cho bài thuyết minh. Bạn có thể nói cùng một từ nhưng biểu thị năm ý nghĩa khác nhau chỉ bằng cách thay đổi giọng điệu. Hầu hết hướng dẫn viên du lịch nổi tiếng đều sử dụng các cách phát âm đa dạng và thường xuyên thay đổi nhịp điệu của lời nói. Để tăng hiệu quả của bài thuyết minh, bạn cần rèn luyện các nghệ thuật và kỹ thuật điều khiển giọng nói sau
1. Nhấn giọng:
Cùng một câu nói nhưng khi nhấn giọng ở những vị trí khác nhau, bạn sẽ tạo ra nhiều sắc thái ý nghĩa khác nhau. Du khách sẽ không nhận ra đâu là vấn đề quan trọng trong bài thuyết minh của bạn nếu không nhấn giọng. Nghiên cứu cho thấy, những từ ngữ được nhấn mạnh, sự chú ý của du khách tăng lên gấp 3 lần so với từ ngữ bình thường.
2. Nhịp điệu:
Nhịp điệu là tốc độ lời nói của bạn. Những người nói nhanh thường có khả năng tư duy nhanh nhạy và hiểu biết hơn, do đó tạo được uy tín, sự tin cậy và thuyết phục được khán giả. Tốc độ nói trung bình của chúng ta là 100 – 120 từ/phút, trong khi khả năng nghe lại cao gấp 3 lần. Nghĩa là nếu ta chỉ nói với tốc độ trung bình, du khách sẽ còn thời gian để suy nghĩ những lập luận phản biện. Nói nhanh sẽ khiến tâm trí người nghe bị cuốn theo và không thể tập trung vào điều đó.
3. Từ đệm:
Từ đệm như “à”, “ừm”, “ờ” là một trong những lỗi phổ biến và khó sửa của hầu hết mọi người khi thuyết minh. Để khắc phục, một số hướng dẫn viên thường lặp lại hai hoặc ba từ đầu tiên của câu để trí não họ có thể bắt kịp và hoàn chỉnh ý tưởng sắp trình bày. Một số khác có thể nói “Tốt rồi” ở cuối mỗi câu như thể đang kiểm tra liệu người nghe có hiểu điều họ nói không.
4. Âm vực:
Âm vực là độ cao, thấp của giọng nói. Để công việc thuyết minh hiệu quả, âm vực thấp, tức là giọng trầm là tốt nhất. Giọng trầm được cho là biểu thị cho sức mạnh và thể hiện sự chân thành, đáng tin cậy. Rất nhiều hướng dẫn viên đã khổ luyện để có làm trầm giọng của mình. Một số thậm chí còn uống trà nóng trước khi thuyết minh để tạo ra chất giọng vang và trầm ấm.
5. Âm lượng:
Rõ ràng bạn sẽ chẳng thể thuyết phục được ai nếu họ không nghe thấy bạn nói gì. Có 2 yếu tố ảnh hưởng đến âm lượng giọng nói của bạn. Khách quan là các thiết bị khuyếch đại âm thanh khi thuyết trình. Hãy kiểm tra thật kỹ để đảm bảo chúng hoạt động tốt và mọi vị trí trên xe cũng như tại điểm tham quan đều có thể nghe tiếng nói của bạn. Chủ quan là kỹ thuật lấy hơi của bạn. Để giọng nói có âm lượng cao và hơi dài, bạn cần rèn luyện cách hít thở sâu bằng bụng. Các hướng dẫn viên nổi tiếng cũng như các ca sĩ là bậc thầy trong cách lấy hơi và ém hơi bằng bụng.
6. Ngắt giọng:
Ngắt giọng là một thủ thuật thường xuyên được sử dụng để thu hút sự chú ý tối đa của du khách. Khoảng thời gian ngắt giọng sẽ giúp du khách chuẩn bị và chăm chú lắng nghe điều bạn sắp nói. Còn bạn có thể tận dụng để lấy lại phong thái đĩnh đạc, tự tin. Thủ thuật này đặc biệt hiệu quả khi bạn đã tạo ra được cao trào trong bài thuyết minh của mình. Ngược lại, tuyệt đối không sử dụng ngắt giọng khi không khí trên xe hay ở điểm tham quan đang lắng xuống. Khi đó, ngắt giọng sẽ bị hiểu nhầm là kết thúc bài thuyết minh.
Bài viết của thầy giáo Tuyên – Trần Thanh Tuyên
